Dialeg di ‚Dnistär’ löpik Lukrayänapüka
| Dialeg di ‚Dnistär’ löpik Lukrayänapüka | |
| Pükafamül: |
|
| Paspiköl in: | Lukrayän vesüdik, Polän |
| |
Dialeg di ‚Dnistär’ löpik Lukrayänapüka (Lukr.: ‚Наддністрянський говір’, ‚Naddnistryansküy hovir’) ü dialeg Galizänik (Lukr.: ‚Галицький говір’, ‚Halüzküy hovir’) binon dialeg Lukrayänapüka paspiköl in dil vesüdik Lukrayäna ve jols flumeda: ‚Dnistär’, patiko in provins: ‚Lviv’, ‚Ivano-Frankivsk’ e ‚Tärnopil’, ab id in tops anik in Polän. Dialeg at, i „dialeg di ‚Opillya’” (Lukr.: ‚Опільський говір’) panemöl, duton lü foms vönädavögädiküm disgrupa Galizänik⸗Bukovinik dialega sulüda⸗vesüdik Lukrayänapüka. Bü volakrig telid topäd: Galizän ‹ äduton lu Polän, e neföro ebinon dil lampöräna Rusänik. Dub atos dialegs at in mafäd gretikum peflunons fa Polänapük.
Dialeg di ‚Dnistär’ löpik no pakofudonös ko dialeg Transnistriyäna: ziläka ededitöl Moldaväna ‹ kel bai stabalon ona labon pükis calöfik kil: Lukrayänapüki, Rusänapüki e Rumänapüki (calöfiko „Moldavänapük” panemöli).[1] In Transnistriyän dialeg Lukrayänik grupa Podolänik paspikon (nüm: 8 ‹ su kaed nedetik).
Topam[redakön • redakön fonäti]
Ziläk, kö dialeg at paspikon, mödadilo baidrefon ko dil lofüdik topäda jenavik: Galizän ‹ e pemiedükon pluuneplu fa zifs: ‚Qüriv’ – ‚Boleqiv’ – ‚Dolüna’ – ‚Perehinske’ – ‚Tlumac’ – ‚Zalijcükü’ – ‚Skala-Podilska’ – ‚Tärnopil’ – ‚Rava Ruska’ – ‚Yavoriv’ – ‚Mostüska’ – ‚Qüriv’. Dialegs nilädik binons dialeg di ‚San’ in vesüd, dialeg elas ‚Boyko’ äsi dialeg Bukovinänik in sulüd, dialeg Podolänik in lofüd, e dialeg Volünänik in nolüd.
Flun[redakön • redakön fonäti]
Dialegavans lesagons, das dialeg di ‚Dnistär’ löpik nämiko eflunon dialegis nilädik.[2] Samo hiel ‚Müqaylo Lesiv’ ekonstatom, das „dialegs di ‚Dnistär’ löpik, ömna dialegs di ‚Opillya’ panemöls, binon masif zänodik ä veütikün dialega sulüda⸗vesüdik Lukrayänapüka.”[3] Dialeg at ebinon stab sotüla vesüda⸗Lukrayänik ü Galizänik literatapüka Lukrayänik, e kaladapatäds onik komädons ön mafäd gretik in pük literata e pöpakuliva.
Hiel ‚Jakub Gawatowicz’ ägebon dialegi di ‚Dnistär’ löpik in dramats brefik (els ‚intermezzi’) se yel: 1619. Patäds dialegas at komädons id in vobots hiela ‚Ivan Vüjänsküy’ za se 1545,[4] äsi anikas lautanas vesüda-Lukrayänik votik, kels älautoms in literatapük vönikum Lukrayänik. Ün tumyel XIXid pägebädon as stab pro literatapük nulik in Galizän, pönotodöl bevü votiks in vobotem hiela ‚Ivan Franko’.
Sams[redakön • redakön fonäti]
Sökölo listed vödas anik, kels deikons in dialeg di ‚Dnistär’ löpik de Lukrayänapük calöfik:[5]
| Dialeg di ‚Dnistär’ löpik | Lukrayänapük calöfik | Tradutod ini Volapük |
|---|---|---|
| банак (banak) | каструля (kastrulya) | sodapaäl |
| булба (bulba) | картопля (kartoplya) | pötet |
| бузок (buzok) | лелека (leleka) | stork |
| твар (tvar) | обличчя (oblüccya) | logod |
| писок (pisok) | рот (rot) | mud |
| кугут (kuhut) | півень (piven) | higok |
| цера (zera) | шкіра (jkira) | skin |
Noets[redakön • redakön fonäti]
- ↑ CONSTITUTION OF THE PRIDNESTROVIAN MOLDAVIAN REPUBLIC [Stabalon repüblika Moldavänik: Transnistriyän]. Minister dinädas foginänik. Pekonsultöl tü 2023 mäzul 25. (in Linglänapük)
- ↑ Матвіяс, І. Г. [I.G. Matviyas] (1990): Українська мова і її говори. Küyiv, Наук. думка. Pad: 80. (in Lukrayänapük)
- ↑ Михайло Лесів [Müqaylo Lesiv] (1997): Українські говірки у Польщі. Warszawa: Український архів. Pad: 223. (in Lukrayänapük)
- ↑ Український Радянський Енциклопедичний Словник, toum: 1. Kiev, 1966. Pad: 330. (in Lukrayänapük)
- ↑ Наддністрянський говір. Енциклопедія Сучасної України. (in Lukrayänapük)