Jump to content

Nikola Tesla

Se Vükiped: sikloped libik
Nikola Tesla
Moted: Никола Тесла
10 yulul 1856
Smiljan[*]
Deadam: 7 yanul 1943
New York, Hell's Kitchen[*]
Deadamakod: myocardial infarction[*]
Lifatopam: Praha, Budapest, Graz, Paris, Colorado Springs, New York, Karlovac[*], Smiljan[*]
Cal(s): hidatuvan[*], electrical engineer[*], mechanical engineer[*], hifüsüdan[*], futurist[*]
Tatät(s): Austrian Empire[*], Kingdom of Hungary[*], Lamerikän
Matan(s): no value
Pal(s): Milutin Tesla[*], Đuka Madic[*]
Gem(s): Marica Kosanovi[*]
Dispenäd:

Hiel Nikola Tesla (Särbänapüko: Никола Тесла; 1856 yulul 10 - 1943 yanul 7) äbinom datuvan, füsüdan ä cinädan. Pämotom in Smiljan, in Kroasän; äbinom Särbänan ä reigäb Lampöräna Lösteränik e poso ävedom tatätan Lamerikänik.[1] El Tesla sevädom ledino sekü keblünots staböfik oka jäfüde: lektin e magnetim finü tumyel 19id e primü tumyel 20id. Datuvots e vobod teorik ela Tesla äfomons stabi lektinasitas me flum cenöl (FC), keninükamü motor-FC; me ons, el Tesla äyufom ad primön levoluti dustodik telid. Lautans, kels äsevoms omi e poso äbepenoms lifajenädi omik, elecedoms omi „mani, kel ädatikom tumyeli 20id“[2] äsi „saludani lektina nulädik“.[3]

Posä äblofom mögi kosäda nen drats (radion) ed ävikodom pö „Krig Flumas“, ägetom stimi as lektinacinädan gretikün Lamerikäna.[4] Dil gretik voboda omik äfomon stabi lektinacinäda atimik, e datuvots mödik oma älabons veüti vemo gretiki. Ün tim at, in Lamerikän, fam ela Tesla äbinon so gretik äs ut datuvana votik alseimik in kuliv pöpedik,[5] ab sekü pösodöf boso bisarik oma e lesags anikna pätuüköls omiks tefü mögs volfama nolavik e kaenavika, el Tesla fino pävutom e pälelogom as „nolavan lienetik“.[6][7] Ibä neai idemon jenöfiko fineni okik, el Tesla ädeadom pöfik bäldotü lifayels 86.

Nem stabäda ela SI ad mafön densiti fluma magnetik (suvo sevädik as fel magnetik, B): el tesla, pävälon stimü om (dü el Conférence Générale des Poids et Mesures in Paris ün 1960).

Näi vobod okik dö lektinamagnetim e kaenalav, kredoy, das el Tesla äkeblünom stabes mekavamenava, radara e nünömava, äsi volfame glöpava, kerafüsüda[8] e füsüda teorik. Ün 1943, Cödöp Löpikün Lamerikäna äcedon omi datuvani radiona.[9] Ans duinodas omik pegebons, in mod padöbatöl, ad stütön pölanolavis difik, teorodis tefü YFNs e koultimi nulädik.

El Tesla pastimon in Särbän ed in Kroasän, äsi in Tsyegän (Tsyegoslovakän ägevon ome köni löpikün Leona Vietik) e no calöfiko in lomän nulik oma: Lamerikän.

Literat e Noets

[redakönredakön fonäti]
  1. Seifer, Marc (1996). Wizard: The Life and Times of Nikola Tesla; Biography of a Genius. Secaucus, NJ: Carol Publishing Group.
    There is something in me which is only perhaps illusory," Tesla began, "[It is] like that which often comes to young, enthusiastic persons, but if I were to be sufficiently fortunate to bring about at least some of my ideas it would be for the benefit of humanity. ... If these hopes become one day a reality, my greatest joy would spring from the fact that this work would be the work of a Serb.
  2. Tiäd buka dö lifajenäd omik päpenöl fa hiel Robert Lomas.
  3. Seifer, "Wizard: The Life and Times of Nikola Tesla," naböfodönuam buka.
  4. Kongred Baläla Särbänik | Yels 150 hiela Nikola Tesla.
  5. Valone, Thomas. Harnessing the Wheelwork of Nature: Tesla's Science of Energy.
  6. Childress, David Hatcher (red.). 2000. The Tesla Papers: Nikola Tesla on Free Energy and Wireless Transmission of Power. Adventures Unlimited Press.
  7. Lomas, Robert. The essay, Spark of genius. Indepedent Magazine, 1999 gustul 21.
  8. Cheney, Margaret. 1979. Tesla: Man out of time.
  9. U.S. Supreme Court, "Marconi Wireless Telegraph co. of America v. United States". 320 U.S. 1 Nos. 369, 373. Pädöbaton ün 1943 prilul 9-12. Slud pägevon tü 1943 yunul 21.