Waldemar Rosenberger: Difference between revisions

Se Vükiped: sikloped libik
Content deleted Content added
Luckas-bot (bespikkeblünots)
p bot läükon: de:Waldemar Rosenberger
SieBot (bespikkeblünots)
p bot läükon: ie:Waldemar Rosenberger
Lien 30: Lien 30:
[[fr:Waldemar Rosenberger]]
[[fr:Waldemar Rosenberger]]
[[ia:Waldemar Rosenberger]]
[[ia:Waldemar Rosenberger]]
[[ie:Waldemar Rosenberger]]
[[no:Waldemar Rosenberger]]
[[no:Waldemar Rosenberger]]
[[pl:Waldemar Rosenberger]]
[[pl:Waldemar Rosenberger]]

Fomam dätü 13:44, 2010 gustul 21id

WaldemarVladimir Karlovic) Rosenberger (Deutänapüko: [ˈvaldəmar ˈroːzənbɛrgər]; Rusänapüko: Владимир Карлович РОЗЕНБЕРГЕР, pämotöl ün 1848, ädeadöl ün 1918) äbinon cinädan Russänik se St. Petersburg ed i yufapükavan, sevädikum as gididan ä jelodan veütikün ela Idiom Neutral.

El Rosenberger äbinom primo Volapükan, pislopüköl fa propagidan bevünetik veütikün Volapüka: hiel Auguste Kerckhoffs. Ävedom liman Kadäma bevünetik Volapüka, kel päfünon dü Volapükakongred bevünetik telid tö München yelü 1887. Timü krisidatid Volapükamufa (yelü 1890), äsökom paleti ela Kerckhoffs. Ün 1892 pävälom cif Kadäma.

Ün tim et Volapükamuf ädäfalon. Cifamü Rosenberger, Kadäm äprimon ad vobön pro yufapük, kel öbinonöv fasilikum ad suemön, lärnön e gebön, ka Volapük. Ün 1898 äceinon nemi okik ad Academi Internasional de Lingu Universal, ed ün 1902 äpübon yufapüki nulik oka: el Idiom Neutral, kel älabon krütis gudik ab benoseki pülik. El Rosenberg äpübom gasedi (Progres) in pük at.

Ün 1907, el Rosenberger äkevobom ko hiel Edgar von Wahl ad revidön eli Idiom Neutral ve lüod "natöfikün" (o.b. lüodü püks Nula-Latinik). In buk oka, in Interlingue pepenöl: Interlinguistic reminiscenties (Mems bevünetapükik), el Edgar von Wahl äpenom: "sr Rosenberger self [...] ne esset grand mastro in ti arte" (söl Rosenberger it [...] no binom lemastan pö lekan at [ad spikön Volapüki]), kelosi älelogom as blöf, das Volapük binon fikulik.

Pos atos, jiniko no plu äkompenom pö yufapükamufs bevünetik.

Lautots

  • 1887. Vortrag von Herrn Ingenieur Rosenberger über die Weltsprache „Volapük“. St. Petersburg 1887: Tagow. (Protok ela „St. Petersburger Politechnischer Verein“, kobikam yanula 22id.)
  • 1889. Mundaeg smalik. Lifamag damatik in süf bal fa Gustav von Moser. Pelovepolöl de deutänapük fa Waldemar Rosenberger. Leipzig: Mayer.
  • 1880. Печаль, немецкая сказка Кармен Сильва переведенная на всеирный язык Волапюк профессором Зигфридом Ледерер в Вене, с разрешением Высочайшей сочинительницы, королевы Румынии. Перевод из Волапюкя на русский язык Вл. Розенбергера. С.-Петерсбург: Типография В. Комарова.
  • 1903. Wörterbuch der Neutralsprache (Idiom Neutral). Leipzig: Haberland. (Ninädon eli Kurzgefaßte Geschichte der internationalen Weltsprache-Akademie. su pads: 289-306.) (Tradutod Linglänapükik fa M. A. F. Holmes päpübon ün 1903. Rochester, N.Y.: Smith)

Literat

  • Haupenthal, Reinhard. 1982. Volapük-Bibliographie. Hildesheim, Zürich, New York: Georg Olms Verlag. (Päpüböl kobü dabükot nulik ela Volapük die Weltsprache ela Schleyer.)
  • Kniele, Rupert. 1889. Das erste Jahrzehnt der Weltsprache Volapük. Verlag von A. Schoy, Buchhandlung, Ueberlingen a. B. (Dönu päpübon ün 1984 fa Reinhard Haupenthal, Saarbrücken: Editions Iltis.) (Vödem rigädik, ma dabükot balid).
  • Spielmann, Sigmund. 1887. Volapük-Almanach für 1888, verfasst von Sigmund Spielmann. I. Jahrgang. Lekaled volapüka plo yel balmil jöltum jölsejöl, pelautöl fa Spielmann Sigmund. Yelüp balid. Leipzig: Mayer. (Vödem rigädik.)