Leonardo da Vinci

Okpöträt me kret redik, zao ün 1512-1515.

El Mona Lisa, ü La Gioconda. Mused: Louvre, in Paris, Fransän.

Leonardo di ser Piero da Vinci (1452 prilul 15 - 1519 mayul 2) äbinon mödatälenan se Toscana, in Litaliyän: nolavan, matematan, kaenal, datuvan, naatoman, pänan, skulturan, bumavan, planavan, musigan, poedan ä lautan. Pämotom in Vinci, in topäd di Firenze, as son negitöfik notarana: Piero da Vinci, e jifeilan yunik: Caterina. Pädugälom in voböp pänana benorepütik di Firenze: Verrocchio. Dil gretik vobalifa omik äpasetikom dünü hiel Ludovico il Moro in Milano, kö ans vobotas veütikün oma päjafons. Ävobom id in Roma, Bologna e Venezia, ed älifom dü yels lätik oka in Fransän, in dom, keli reg: François I igivom ome.

El Leonardo suvo pebepenom as pated „Dönulifofikaman“ u „letälenan valemik“: men, kela nuläl jiniko nenfinik äleigon te ko datuväl e jafafäg okiks. Palecedom fa mödikünans as balan pänanas legretikün e ba as pösod labü tälens distöfikün jenotema valik.

Ab el Leonardo äfamikom e nog famom ledino as pänan. Se vobots onsik, els Mona Lisa e Säned lätik labons pladi balik as pöträt e pänot relik famiküns ä suvüno pekopiedöls; te el Jafam hiela Adam: pänot hiela Michelangelo, labon fami sümik. I däsinot: man di Vitruvius hiela Leonardo evedon sümbol neglömovik. Ba pänots te degluls omik nog dabinons, kodü sperimäntam suvo negönik oma tefü metods e kaens nulik, ed i zögäl omik pö vob. Ab vobots nemödik at, kobü penetabuks omik (kels ninädon däsinots, magods nolavik äsi tikods omik dö pän e lekan), fomons keblünoti lekananamenädes posik, ko kel te ut timakompenan omik: Michelangelo kanon paleigodön.

As kaenal, el Leonardo älabom tiketis e tikamagotis, kels ästadons föfü timäd okik: tovaskrubian, bländ, geb solanämeta, numian e votiks. Te nemödiks disinas onik ye pämekons, ud igo äkanons pamekön, dü lifüp omik. As nolavan, äprogedükom levemo nolastadi jäfüdas äs: naatom, kaenalav sifik, litav e vatamufav.

Säned lätik. Kleud: Sta. Maria delle Grazie in Milano, in Litaliyän.