Kadäm Bevünetik Volapüka

Kadäm Bevünetik Volapüka, u balugiko kadäm Volapüka (rigiko: kadem volapüka), päfünon ün gustul yela 1887, dü Volapükakongred telid tö München, zeilü dakip e menod Volapüka.

Kadäm yela: 1887

Hiel Schleyer ämäniotom zesüdi ela ‘Völkersprachakademie’ (kadäm pükik bevünetik), kel ömuton kontrolön e pakön lotografi balik menefa, medü “Siunahap” (gased ettimik okik) ya ün mäzul yela 1878id pö notükam volalafaba okik. Pos daved Volapüka tikamagot at äjinon volfön in tikäl ela Schleyer (samo ün 1886, in yeged dö dinits Volapükanefa (pübot nümü 766 se gased setulik) äpenom dö kadämans ü “kademels” balmil foltum fütüriks, äsi dö senätans ü “senatels” tums). Ün yunul ela 1887 medü “Volapükabled” okik änotükom nomemi büfik kadäma, kel öbinädon me 1-ido) cifal, 2-ido) “pladal” (pladulan) cifala (cal at sümon ad vicifal nutimik), 3-ido) “senatels” (senätans) 100, 4-ido) “kademels” (poso “kademans”, nu “kadämans”) anik (balan pro mens balion neta alik). Cals “kademala” (“kadäman”, balan pro mens degbalion neta seimik ü pro degans kadämanas) e “kademana” (kadäman spodöl) pälonöfükons latikumo, sevabo dü kongred di ‘München’.

Kadäm calöfiko pistidon tü 1887, gustul, 7 (u 9 ma nüns dilekanas nogana at), pö seadod Volapükakongreda valemik telid in ‘München’. Ma desins ela Schleyer, kadäm ädiseinon ad yufön omi pö Volapükadaglof pianik. Kongred iklülükon desiri mödikanas ad votükön vemo Volapüki, klu ‘Schleyer’ äproibom kadäme ad votükön nomis Volapüka nen zep okik. Ye plago dilekan fütürik kadäma äjinom nedemön flagoti at datuvala (soäsä änedemom dabini cala löpik senätana). Ün tobul ela 1887 medü “Volapükabled” okik datuval änunom, das kadämals fa om pinemöls, büä ögetoms diplomi kadämala, ümutoms getön diplomi profäsorana ma noms kösömik. Ye mödikans äjinons nedemön vödis at, ed äcedons, das pö kongred di ‘München’ kadäm lölik pifomon nen stipots zuik alseimik miedüköl.

Ekö! lised kadämalas balid.

Nüm*	Nüm**	Län	Nem	Zif (lödöp)	Dät cäla	Dät säcäla*	Tituls löpik votik
—	—	—	Johann Martin Schleyer as datuval	—	—	—	—
1	9	pro Fransän	Prof. Dr. Kerckhoffs August (Auguste)	Paris	1887, 8ul, 7	1892, 8ul, 9	Vpaprof. (1887, 7ul)
2	16	pro Portugän	Prof. da Silva Teixeira José	Porto	1887, 8ul, 7	1892, 3ul, 1	—
3	8	pro Spanyän	Dr. Iparraguirre Francisco Fernandez	Guadalajara	1887, 8ul, 7	†1889, 5ul, 7	Vpaprof. (1887, 8ul)
4	4	pro Litaliyän	Ferretti Angelo	Reggio-Emilia	1887, 8ul, 7***	1892, 3ul, 1	Vpaprof. (1889, 3ul)
5a	3	pro Linglän	Dornbusch Karl	London	1887, 8ul, 7	†1888, 10ul, 24	Vpaprof. (1888, 2ul)
5b	7	pro Linglän	Holden Josef (Joseph)	Preston	1887, 8ul, 7	1890, 12ul, 14	—
6	18	pro Nedän	Dr. Winkler T. C.	Haarlem	1887, 8ul, 7	1893, 6ul, 6	Vpaprof. (1889, 1ul)
7	11	pro Svedän	Nilson August	Gefle	1887, 8ul, 7****	—	Vpitidal (1888, 6ul)
8	13	pro Rusän	Rosenberger Woldemar	St. Petersburg	1887, 8ul, 7	—	Vpaprof. (1887, 6ul)
9	2	pro Süriyän	Bernhaupt Josef	Beirut	1887, 8ul, 7	1888, 6ul [ma Vpabled; säcäl as klem votükama Vpa ta vil ela Schleyer]. 1890, 12ul, 14 [ma dilekan]	Vpaprof. (1887, 6ul)
10	17	pro Tats pebalöl Lamerikäna	Colonel Sprague Charles E.	New York	1887, 8ul, 7	1896, 8ul, 31	Vpaprof. (1888, 2ul)
11a	12	pro Lösterän	Dr. Obhlidal Moritz	Wien	1887, 8ul, 7	1891, 4ul	Vpaprof. (1887, 6ul)
11b	14	pro Lösterän	Prof. Dr. von Rylski Alfons	Wien	1887, 8ul, 7	1891, 4ul	—
12	1	pro Macarän	Banfi Georg	Budapest	1887, 8ul, 7	1889, 5ul	Vpitidal (1889, 5ul); Vpaprof. (1890, 1ul)
13a	6	in Deutän pro Badän	Herold Richard (Rudolf)	München (poso Konstanz)	1887, 8ul, 7	1889, 4ul	Vpaprof. (1887, 10ul)
13b	10	in Deutän pro Vürtän	Kniele Rupert	Allmendigen	1887, 8ul, 7	1890, 7ul, 20	Vpaprof. (1887, 6ul)
13c	15	in Deutän pro Lofüda-Bayän	Prof. Schnepper Heinrich	München	1887, 8ul, 7	1889, 5ul	Vpaprof. (1887, 6ul)
13d	—	in Deutän pro Palzän	Colling Anton	Ludwigshafen	1887, 8ul, 7*****	—	Vpaprof. (1887, 6ul)
13e	5	in Deutän pro Jlesän	Fieweger J.	Breslau (Wrocław, Polän)	1887, 8ul, 7	1889, 3ul, 10	Vpaprof. (1887, 6ul)

*ma nuns ela Schleyer

**ma liseds fa dilekans

***Egetom diplomi 18id de el Schleyer ün 1889, 4ul

****No elasumom cali demü vobods tu mödiks (nun de 1887, 11ul)

*****As men mükik no ivilom dasumön cali, ab ädunom so pos begs lunüpik datuvala. Ye ‘Colling’ no pädasevom as kadäman fa kadäm dilekü ‘Kerckhoffs’ (nun datuvala de 1888, 3ul, 12)

Primo kadäm äbinon komitetanef pladätemik, kel äbinädon me cif: cifal it (el Schleyer), e dilekan: hiel Auguste Kerckhoffs: Volapükan gretik Fransänik. Jäfüdans 17 (ma nüns dilekanas) se läns 12 pävälons (u päcälodons fa cifal) kademals (kadämals, sevabo kadämans löpik), e pälonon väl kademelas (kadämanas komunik) e kademanas (kadämanas spodöl). El Schleyer äbaivögom ko el Kerckhoffs, das noganükam in ‘München’ pizepöl pölecedon as büfik, e das dö laidulükam (u votükam) binoda kadäma ösludoy dü kongred bevünetik ösököl (kel öjenon in ‘Paris’ ün 1889). Zuo el Kerckhoffs ägetom de Schleyer däli ad läükön lü num kadämalas 17 nog pösodis votik 7 (ma nüns dilekanas) fa ok pövälölis. Jäfidot kadäma äbinon sirkülapenäd dilekana (Zülags), e läo i gased, keli äpübom el Kerckhoffs it: Le Volapük.

Ün 1889 äjenon in Paris Volapükakongred bevünetik kilid, dü kel pälonons statuds nulik pro Kadäm, ma kels zeils Kadäma äbinons lölöfükam, gudükumam e menodam gramata e vödastoka Volapüka. Ya bü 1889 ye äsplodon konflit vü els Schleyer e Kerckhoffs, ibä balidan äsuemom zeilis at as beg pro liegükam mögiküno mödik gramata e vödastoka, du telidan ädesinom ad revidön Volapüki lüodü balugükam e plagükam. El Kerckhoffs äplöpom ad moükön gitäti ela Schleyer ad refudön mobis nulik in Kadäm. El Schleyer neai äbaicedob ko miedükam at lautanagitätas okik, e, ven el Kerckhoffs ämobom Kadäme revid staböfik Volapüka, el Schleyer äsäcälom Kadämi lölik.

Kadäm yela: 1890

Ün 1890, el Schleyer ävälom Kadämi nulik Volapüka vü mens lölöfiko fiediks lü tikamagots okik. Kadäm at äblebon ye ti nedunöfik, e, ma nüns nemödik dö on in jäfidot veütikün Volapüka, Volapükabled lezenodik (Volapükagased zänodik), te älobülon sludis ela Schleyer. Kadäm nulik at änepubon nenseko ya ün 1893.

Kadäm säslopik

Dugamü hiel Waldemar Rosenberger, sis 1892, Kadäm pisäcälöl äprimon ad vobön pro el Idiom Neutral (Pük Neudik), ävotükon nemi okik ad Akademi Internasional de Lingu Universal (Kadäm Bevünetik Püka Valemik), e, cifamü hiel Giuseppe Peano, äprimon ad stütön eli Latino sine flexione (latin nen defomam) e dönu ävotükon nemi okik, ün naed at ad Academia pro Interlingua (Kadäm pro el Interlingua).

Kadäm Volapüka pädönulifükon e pävotastidon telna pos dead ela ‘Schleyer’, sevabo ün yels: 1935 e 2007.

Yüms plödik

• Vüresodapad Kadäma
• Lised kadämanas nuik