Kadäm Bevünetik Volapüka

Kadäm Bevünetik Volapüka, u balugiko kadäm Volapüka (rigiko: kadem volapüka), päfünon ün gustul yela 1887, dü Volapükakongred telid tö München, zeilü dakip e menod Volapüka.

Kadäm yela: 1887

Hiel Schleyer ämäniotom zesüdi ela ‘Völkersprachakademie’ (kadäm pükik bevünetik), kel ömuton kontrolön e pakön lotografi balik menefa, medü “Siunahap” (gased ettimik okik) ya ün mäzul yela 1878id pö notükam volalafaba okik. Pos daved Volapüka tikamagot at äjinon volfön in tikäl ela Schleyer (samo ün 1886, in yeged dö dinits Volapükanefa (pübot nümü 766 se gased setulik) äpenom dö kadämans ü “kademels” balmil foltum fütüriks, äsi dö senätans ü “senatels” tums). Ün yunul ela 1887 medü “Volapükabled” okik änotükom nomemi büfik kadäma, kel öbinädon me 1-ido) cifal, 2-ido) “pladal” (pladulan) cifala (cal at sümon ad vicifal nutimik), 3-ido) “senatels” (senätans) 100, 4-ido) “kademels” (poso “kademans”, nu “kadämans”) anik (balan pro mens balion neta alik). Cals “kademala” (“kadäman”, balan pro mens degbalion neta seimik ü pro degans kadämanas) e “kademana” (kadäman spodöl) pälonöfükons latikumo, sevabo dü kongred di ‘München’.

Kadäm calöfiko pistidon tü 1887, gustul, 7, pö seadod Volapükakongreda valemik telid in ‘München’. Ma desins ela Schleyer, kadäm ädiseinon ad yufön omi pö Volapükadaglof pianik. Kongred iklülükon desiri mödikanas ad votükön vemo Volapüki, klu ‘Schleyer’ äproibom kadäme ad votükön nomis Volapüka nen zep okik. Ye plago dilekan fütürik kadäma äjinom nedemön flagoti at datuvala (soäsä änedemom dabini cala löpik senätana).

Primo kadäm äbinon komitetanef pladätemik, kel äbinädon me cif: cifal it (el Schleyer), e dilekan: hiel Auguste Kerckhoffs: Volapükan gretik Fransänik. Jäfüdans 17 se läns 12 pävälons (u päcälodons fa cifal) kademals (kadämals, sevabo kadämans löpik), e pälonon väl kademelas (kadämanas komunik) e kademanas (kadämanas spodöl). El Schleyer äbaivögom ko el Kerckhoffs, das noganükam in ‘München’ pizepöl pölecedon as büfik, e das dö laidulükam (u votükam) binoda kadäma ösludoy dü kongred bevünetik ösököl (kel öjenon in ‘Paris’ ün 1889). Zuo el Kerckhoffs ägetom de Schleyer däli ad läükön lü num kadämalas 17 nog pösodis votik 7 fa ok pövälölis. Jäfidot kadäma äbinon sirkülapenäd dilekana (Zülags), e läo i gased, keli äpübom el Kerckhoffs it: Le Volapük.

Ün 1889 äjenon in Paris Volapükakongred bevünetik kilid, dü kel pälonons statuds nulik pro Kadäm, ma kels zeils Kadäma äbinons lölöfükam, gudükumam e menodam gramata e vödastoka Volapüka. Ya bü 1889 ye äsplodon konflit vü els Schleyer e Kerckhoffs, ibä balidan äsuemom zeilis at as beg pro liegükam mögiküno mödik gramata e vödastoka, du telidan ädesinom ad revidön Volapüki lüodü balugükam e plagükam. El Kerckhoffs äplöpom ad moükön gitäti ela Schleyer ad refudön mobis nulik in Kadäm. El Schleyer neai äbaicedob ko miedükam at lautanagitätas okik, e, ven el Kerckhoffs ämobom Kadäme revid staböfik Volapüka, el Schleyer äsäcälom Kadämi lölik.

Kadäm yela: 1890

Ün 1890, el Schleyer ävälom Kadämi nulik Volapüka vü mens lölöfiko fiediks lü tikamagots okik. Kadäm at äblebon ye ti nedunöfik, e, ma nüns nemödik dö on in jäfidot veütikün Volapüka, Volapükabled lezenodik (Volapükagased zänodik), te älobülon sludis ela Schleyer. Kadäm nulik at änepubon nenseko ya ün 1893.

Kadäm säslopik

Dugamü hiel Waldemar Rosenberger, sis 1892, Kadäm pisäcälöl äprimon ad vobön pro el Idiom Neutral (Pük Neudik), ävotükon nemi okik ad Akademi Internasional de Lingu Universal (Kadäm Bevünetik Püka Valemik), e, cifamü hiel Giuseppe Peano, äprimon ad stütön eli Latino sine flexione (latin nen defomam) e dönu ävotükon nemi okik, ün naed at ad Academia pro Interlingua (Kadäm pro el Interlingua).

Kadäm Volapüka pädönulifükon e pävotastidon telna pos dead ela ‘Schleyer’, sevabo ün yels: 1935 e 2007.

Yüms plödik

• Vüresodapad Kadäma
• Lised kadämanas nuik