Belgän

Se Vükiped: sikloped libik
Koninkrijk België
Royaume de Belgique
Königreich Belgien

Stän Belgäna

Sköt Belgäna
Netahüm: La Brabançonne, De Brabançonne
Pük calöfik Nedänapük, Fransänapük, Deutänapük
Cifazif Np. Brussel,
Fp. Bruxelles
Reigasit regän dailik
Rel romakatulans 52,9%, protästans 2,1%
Sürfat
– % vat
30 528 km²
6,2%
Lödanef (täxet 2022)
Lödanef (census 2011[1])
– Densit:
11 584 008
11 000 638
379,6/km²
Völäd (EUR) Euro
(bü 2002: fran Belgänik)
Timatopäd UTC+01:00[*], UTC+02:00[*], Central European Time[*], Central European Summer Time[*], Europe/Brussels[*]
Zäladel netik tobul 4id
Vüresod | Kot ISO | Tel. .be[*], .eu[*] | BEL | +32

Belgän ü calöfiko: Regän Belgäna (Nedänapüko: Koninkrijk België, Fransänapüko: Royaume de Belgique) binon län in Vesüda⸗Yurop, kel topon len Nolüdamel ä miedon Nedäni, Deutäni, Luxämburgäni e Fransäni. Sürfat Belgäna mö kvadamilmets 30 528, läni belödons mens plu 11,5-balion ün yel: 2022.[2] Lödanef binädon bevü votikans me Flanänans (55,09 %), Valonänans (31,50 %), Litaliyänans (1,95 %), Larabänans (1,85 %), Fransänans (1,10 %), Nedänans (0,97%), Deutänans (0,92 %) e Portugalänans (0,60 %). Lödanadensit binon mö mens 379,6 a kvadamilmet. Belgän labon pükis calöfik kil: Nedänapüki (za 60 % lödanefa), Fransänapüki (za 40 %) e Deutänapüki (za 0,7 %, in dil lofüdik läna).

Belgän binon tat fedik labü sit ze komplitik. Reigasit pestabon su „fedim telpovöf” sonemik. Balflano dabinon tat balatik, de kel jüds donikum semo sekidöns in portät tripas, pänsionas, malädisuras, gitäda, dinas foginik e r., votaflano Belgän binädon fagotaleikiko me fedaläns („ziläks”) kil: Ziläk Flanänik, Ziläk Valonänik e ziläk Cifazifa: ,Brussel’, e me komotanefs kil: komotanef Nedänapükik, komotanef Fransänapükik e komotanef Deutänapükik. Fedaläns bejäfons me dins stüki lönik teföls, a.s. komots, topädiguver, fotiguver, züamöp, feil, veig, nämet, lödam, vob e büsid. Komotanefs bejäfons me dins kulivik e pösodik, spot, dugäl, nolav, sanakäl e pük. Fedaläns e komotanefs alik labons daili lönik e reiganefi lönik. Ziläk e komotanef Flanänik labons daili kobädik, ab pöpadepütabs se ,Brussel’ no gitätons ad vögodön dö dins ziläki teföls. Dubo, Belgän labon dailis mäl (jenüfo: vel) e reiganefis mäl.

Diläds guverik Belgäna[redakönredakön fonäti]

Reigasit pestabon su „fedim telpovöf” sonemik. Balflano dabinon tat balatik, de kel jüds donikum semo sekidöns in portät tripas, pänsionas, malädisuras, gitäda, dinas foginik e r., votaflano Belgän binädon fagotaleikiko me fedaläns („ziläks”) kil: Ziläk Flanänik, Ziläk Valonänik e ziläk Cifazifa: ,Brussel’, e me komotanefs kil: komotanef Nedänapükik, komotanef Fransänapükik e komotanef Deutänapükik. Cifazif fedik Belgäna ä cifazif Flanäna e komotanefa Fransänapükik binon ,Brussel’, cifazif Valonäna binon ,Namur’, cifazif komotanefa Deutänapükik binon ,Eupen

Provins Belgäna.

Provins Belgäna binons nivod guverik vü komots e fedaläns. Belgän binädon me provins deg e provin alik labon guveranefi e kobükami provinadepütabas oka. Ziläks Flanänik e Valonänik labons provinis a lul. Fedalän kilik, sevabo Ziläk Cifazifa: ,Brussel’, ni duton lü provin, ni binälon in provins.


Ziläks e provins Belgäna (nunäds dätü 2022 yanul 1id)
Ziläk Provin Lödanef Surfät
(km²)
Densit
(mens
a km²)
Sköt Nem Cifazif Sköt Nem Cifazif
Flanän
Vlaanderen
Brussel Antwerpen
Antwerpen
Antwerpen 1.886.609 2.867 658,04
Brabän Flanänik
Vlaams-Brabant
Leuven 1.173.440 2.106 557,19
Limburgän
Limburg
Hasselt 885.951 2.422 365,79
Lofüda⸗Flanän
Oost-Vlaanderen
Gent 1.543.865 2.982 517,72
Vesüda⸗Flanän
West-Vlaanderen
Brugge 1.209.011 3.144 384,54
Valonän
Wallonie
Namur Brabän Valonänik
Brabant Wallon
Wavre 409.782 1.091 375,60
Hainaut
Hainaut
Mons 1.351.127 3.786 356,87
Liège
Liège, Lüttich
Liège 1.110.989 3.862 287,67
Luxämburgän
Luxembourg
Arlon 291.143 4.505 64,63
Namur
Namur
Namur 499.454 3.600 138,74
Ziläk Cifazifa: ,Brussel’
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Région de Bruxelles-Capitale
Brussel   1.222.637 161 7527,63

Reig e bolit[redakönredakön fonäti]

Reg: ,Filip’.

Belgän binon pöpamonäk sonemik. At sinifon, das reg pla län reigön pöpi, klu titul oma no binon „reg Belgäna”, ab „reg Belgänanas”. Reto, reg Belgäna pledom rouli bis fomedik e no nämädom. Sis yel: 2013 Belgän pareigon fa reg: ,Filip’.

Bumot daila Belgänik.

Belgän labon dailis mäl, valodo labü limans 537:

  • Dail fedik Belgäna (cäms tel: donadail labü depütabs 150 e senät labü depütabs 60)
  • Dail Flanänik (depütabs 124, pro Ziläk Flanänik e komotanef Flanänik)
  • Dail Valonänik (depütabs 75)
  • Dail cifazifa: ,Brussel’ (depütabs 89: Fransänapükans 72 e Nedänapükans 17)
  • Dail komotanefa Fransänapükik (depütabs 94: limans 75 daila Valonänik e 19 se limans Fransänapükik 72 Daila Ziläka Cifazifa: ,Brussel’)
  • Dail komotanefa Deutänapükik (depütabs 25)

Fovo, Belgän labon reiganefis mäl:

  • Reiganef fedik (ministerans 15 e tatasekretans 5)
  • Reiganef Flanänik (ministerans 9)
  • Reiganef Valonänik (ministerans 8)
  • Reiganef cifazifa: ,Brussel’ (ministerans 5 e tatasekretans 3)
  • Reiganef komotanefa Fransänapükik (ministerans 7)
  • Reiganef komotanefa Deutänapükik (ministerans 4)

Belgän binin davälareigän dailik. Dabinon möd paletas, dadilöl bai pük: dabinons palets pro Nedänapükans, Fransänapükans e Deutänapükans. Palets veütikün pepladulöls in dails fedik binons sököls:

Palets bolitik veütikün in Belgän[3]
Brefod Nem lölik Depütabs in
donacän senät
N-VA Fed Nula⸗Flanänik
Nieuw-Vlaamse Alliantie
24 9
Ecolo-Groen Köologimans pefediköl pro noganükam dunotas rigädik – Grünik
Écologistes Confédérés pour l'Organisation de Luttes Originales – Groen
21 9
PS Palet Sogädimik
Parti Socialiste
19 7
Vlaams Belang Demäd Flanänik
Vlaams Belang
18 7
MR Muf Votastidimik
Mouvement Réformateur
14 7
CD&V Kritademokratimik e Flanänik
Christen-Democratisch en Vlaams
12 5
Open Vld Liberimans e demokratans Flanänik nüniäliks
Open Vlaamse Liberalen en Democraten
12 5
PVDA/PTB Vobapalet Belgäna
Partij van de Arbeid / Parti du Travail de Belgique
12 5
Vooruit Föfio
Vooruit
9 4
Les Engagés Jäfikölans
Les Engagés
5 2
DéFI Demokratan fedimik nesekidik
Démocrate Fédéraliste Indépendant
2

Noets[redakönredakön fonäti]

  1. STATBEL: Pöpanumäd lätikün se 2011.
  2. STATBEL: Binod lödanefa.
  3. Ün yel: 2022