Wiwaxia
| iWiwaxia
Timäd fösilik: zänoda-Kambrium
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
|
Edadeadöl (fösil)
| ||||||||
| Dadiläd nolavik | ||||||||
| ||||||||
| Wiwaxia corrugata (Matthew, 1899) |
Elaf Wiwaxia corrugata binon nimabid edadeadöl (lunotü zimmets za luls), sevädik te medü fösils petuvöl in slet zänodakambriumik di Burgess se Kanadän. Do el Wiwaxia sümon ad müuls bi älabon eli radula gudiko pävolföl, no kanon jenöfo padadilädön bevü jelanims bi älabon elis sclerites (lenlagots spinöfik), ab in klad: Aplacophora.
Vestigam e dadiläd
[redakön • redakön fonäti]Dadiläd ela Wiwaxia', igo el phylum, lü kel duton, binon säkäd no nog petuvedöl.
As limaf klada: annelidae (vums)
[redakön • redakön fonäti]Hiel Charles Dolittle Walcott: balidan, kel äbepenom eli Wiwaxia ün 1911, äleigodom oni lä vums klada polychaetes.
Hiel Simon Conway Morirs ün 1985 äbaicedom, das dabinons süms ad elafs polychaetes, ab els sclerites jiniko no kanons paleigodön lä tegüls (elytra) elafas annelidae.
Hiel Nick Butterfield, ettimo nog löpastudan-fösilavan nivera di Harvard fa spikäds hiela Stephen Jay Gould päflunöl, äbaicedom, das els sclerites no sümons ad els elytra; güo äkludom, das sümon ad els chaetae, kels atimo patuvons su koap elafas annelidae nulädik (a.s. tailavum). Ün 1990, äpübom, das el Wiwaxia äbinon balaf elafas annelidae kambriumik. Ün 2003, dönu älesagom kludi at, ab äküpetom, das el Wiwaxia jiniko no duton lü klad elafas polychaetes, ab äbinon ba klad nesekidik ninü elafs annelidae.
As bid elafas mollusca (müuls)
[redakön • redakön fonäti]Leced ela Butterfield päkonteston ün 2004 fa nimavan Danänik Danny Eibye Jacobsen, kel, pos vestigam kuratik fösilas valik dabinöl ela Wiwaxia, äblöfädom, das no dabinons kalads kleiliko patedik elafas polychaetes u annelidae. Ibä el Wiwaxia jiniko älabon koapaplanti äkripöl e bosi, kel sümon ad el radula, dadiläd vü els müuls (Mollusca) jinon luveratikumo. (Nim rujenavik votik labü kaladis sümik e no nog pedadilädöl binon el Halkieria.)
Literat
[redakön • redakön fonäti]- Conway Morris, Simon. 1998. The crucible of creation: The Burgess shale and the rise of animals. Oxford: Oxford University Press.
- Conway Morris, Simon. 1985. The Middle Cambrian metazoan Wiwaxia corrugata (Matthew) from the Burgess Shale and Ogygopsis Shale, British Columbia, Canada. Phil. Trans. Roy. Soc. London 307: 507-586.
- Eibye-Jacobsen, Danny. 2004. A reevaluation of Wiwaxia and the polychaetes of the Burgess Shale. LETHAIA 37 (3): 317-335.
- Gould, Stephen Jay. 1990. Wonderful life: the Burgess shale and the nature of history. London, New York: W. W. Norton & Company, Inc.
Yüms plödik
[redakön • redakön fonäti]In Linglänapük:
- Bepenam brefik (e däsiots) ela Wiwaxia se resodatopäd Museda Smithsonian.
- Fotografot fösila ela Wiwaxia se Mused Bevüresodik Fösilik (Virtual Fossil Museum). (Fotografot ot in fomät gretikum.)
- Fotografot fösila ela Wiwaxia se el Peabody Museum of Natural History in Niver di Yale.
- Fotografot fösila votik ela Wiwaxia.
In Nedänapük:
- Nüns dö el Wiwaxia (sa däsinot) se bevüresodatopäd: natuurinformatie.
In Deutänapük:
- Däsinot ela Wiwaxia fa hiel Conway Morris.