Isaac Newton
- Tefü gebs votik vöda at, logolös padi: Newton (Telplänov).
Moted: | 25 dekul 1642, 4 yanul 1643, 1641 Woolsthorpe Manor[*], Woolsthorpe-by-Colsterworth[*] |
Deadam: | 31 mäzul 1727, 20 mäzul 1727, 1726 Kensington[*] |
Lifatopam: | Linglän |
Cal(s): | himatematan[*], hifüsüdan[*], hifilosopan[*], histelavan[*], higodavan[*], hidatuvan[*], lalkiman[*], hibolitan[*], polymath[*], hiprofäsoran[*], non-fiction writer[*], theoretical physicist[*], hikiemavan[*], higodavan[*], histrologan[*], hilautan[*], mintmaster[*], hinolavan[*], executive[*] |
Tatät(s): | Regän Lingläna[*], Regän Greta⸗Britäna[*], Regän Pebalöl |
Pal(s): | Isaac Newton Sr.[*], Hannah Ayscough[*] |
Dispenäd: | |
Hiel Sir Isaac Newton (1643 yanul 4 - 1727 mäzul 31) äbinom füsüdan, matematan, stelavan, godavan, natavan ä lalkiman Linglänik. Lebuk omik: Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica, ün 1687 päpüböl e jünu as vobot gretikün nolavajenotema, äbepenon gravitati (ü vetotanämi) valemiki e lonis kil mufa, äfomölo stabi mufava klatädik, kel ädareigon lelogi nolavik levala füsüdik dü tumyels fovik kil e binon nog stab cinäda atimik. Äjonom, das muf yegas su Tal e muf siyegas palonons fa natalonem ot medä äblöfom, das teorod vetotanäma e lons planetamufa hiela Kepler kanons pabalön. Ön mod soik ämoükom dotis lätikün tefü solazänodim ed äprogedükom levoluti nolavik
Demü mufav, el Newton äbepenom prinsipis dakipa ela momentum ed ela momentum gulik. Demü litav, ädatikom daleskopi fläköl ed ävölfom teorodi köla stabü küped, das prismot dilon liti vietik ad späktrum logädik. Äbepenom i fomülami lona koldikama ed ästudom vifoti tona.
Demü matemat, el Newton dilom ko hiel Gottfried Leibniz völfami difakalkula. Leigo äblöfom leseti telnomik valemik, ävölfom so panemöli „metodi hiela Newton“ ad nilöfikön lü serapüns sekäta, ed äkeblünom stude naätasökodas.
Ün 2005, pö cedivestigam Soga Regik di London tefü pösod, kel älabon vobedi gretikün in nolavajenotem, el Newton pälecedom flunilabikün, ka hiel Albert Einstein.[1]
Literat
[redakön • redakön fonäti]- ↑ Newton beats Einstein in polls of scientists and the public. The Royal Society. Pekonsulton tü 2006 tobul 25.