Jump to content

Vükiped:Yeged adelo pevälöl/08/18

Se Vükiped: sikloped libik
Hiel Sprague as gredätükäb ela Union College.
Hiel Sprague as gredätükäb ela Union College.

Hiel Charles Ezra Sprague (pron Lamerikänik: [tʃɑːɹlz spɹeɪ̯g]; 1842-1912) äbinom Volapükan Lamerikänik, lautan tidabuka veütik: el Hand-book of Volapük. Ün 1884 ägetom diplomi tidana Volapüka; ün yel ot ämobom, das pla mulanems: yanul, febul... i nems nümik: balul, telul... pögebons. Ästeifülom (liedo nensekiko) ad vitön konfliti vü el Schleyer ed el Kerckhoffs.

El Charles Ezra Sprague pämotom in Nassau (New York) tü 1842 tobul 9, in famül pastana: Ezra Sprague e jiela Elizabeth Brown Edgerton Sprague. Ya ün cilüp okik, el Charles Sprague äjonülom täläkti nekösömik e desiri ad lärnön. Bäldotü lifayels te jöls, ätidom oke hebreyi medü leigodam bibas Linglänapükik e bibas hebreyik; ön mod soik äprimon nitedäl omik in püks, kel ädulon jü fin lifüpa omik. El Sprague äprimom ad visitön eli Union College bäldotü lifayels 14, äbinölo ettimo studan yunikün jenotema nivera at. Ägetom as monastütot eli Nott Scholarship, kel äpelon frädis valik studa omik, ab äflagon i stipis anik, vü kels julasekis gudik e negebi tabaka e lakohola, kelis el Sprague älobedom benosekiko dü studüp valik oka. Äplidom levemo Vöna-Grikänapüki, keli äsevom gudikumo ka studans votik valik. Poso dü lifüp omik älärnom i Grikänapüki nulädik. Älabom metodi lönik oka ad lärnön pükis: äkolkömom spikanis, e poso medü kosäd suvik ko ons ämütom oki ad lärnön püki onsik.

In el Union College, el Sprague äjäfedikom i dö svistefs. Äslopikom eli Alpha Delta Phi, kel äblebob veütik ome jü fin lifüpa omik. Ädünom as Sekretan Netik svistefa at de 1896 jü 1901, ed as presidan ad interim ün 1897-1898 ed ün 1901-1903. Äslopikom id eli Phi Beta Kappa: stimasvistef, pos gredätükam fa el Union College. Kestudan omik: hiel George W. Brown äbepenom eli Sprague as „balan sagatikünanas e pedugälölünas, to yun omik. Neai äbinom fatüitik u pleidälik.“ El Sprague ädagetom magistäri okik de el Union Colloge ün 1862, e doki tefü filosop ün 1893. (Yeged lölik)