Jump to content

Vükiped:Yeged adelo pevälöl/04/14

Se Vükiped: sikloped libik

Hiel Püthagoras se Samos (Grikänapüko: Πυθαγόρας; pämotöl vü 580 e 572 b.K. - ädeadöl vü 500 e 490 b.K.) äbinom matematan ä filosopan vöna-Grikänik, äsi jafan mufa relik labü nem: pütagorim. Suvo pastudinom as matematan gretik, müsteran ä nolavan; anans ye edöbatabükons veüti keblünotas omik matemate e natafilosope. Hiel Herodotos äbepenom omi as „filosopan skilikün bevü Grikänans“. Nem omik jiniko äyümon omi lü el Apollo jiela Püthia; hiel Aristippus äplänom nemi omik soiko: „äsagom (agor-) verati no läs, kas Püthia (Pyth-)“, e hiel Iamblichus äpenom dö konot, ma kel jiel Püthia ibüosagof, das mot grodik oma ömotof mani levemo jöniki, sapiki, ä frutiki menefe.

Sevädom ledino sekü Leset hiela Püthagoras, kel jünu panemon stimü om. Sevädik as „fatan numas“, el Püthagoras äkeblünom filosope e tide relik finü tumyel 6id b.K. Sekü konäds mödik, kels fikulükons vestigami vobotema e lifüpa omik igo plu, kas utis büsokratanas, kanoy sagön konfido te nemödikosi dö om e tid omik. Sevoy, das el Püthagoras e tidäbs omik äkredons, das val pistabon su matemat, das nums äbinons lejenöf dibätikün, e das dub nums val kanon pabüosagön e pamafön as ritmuts ud as sirkülams jenotas. Ma hiel Iamblichus, el Püthagoras äsagom, das „num binon mastian fomas e tikamagotas äsi kod godas e diabas.“ (Yeged lölik)